quinta-feira, 9 de julho de 2009

Provérbio

Não é que este seja um motivo para não concordar com a oficialização do crioulo de CV(pelo menos ainda), os guineenses que provavelmente começaram a falar o crioulo como os caboverdeanos*, falam português como os caboverdeanos e em termos populacionais eles são muito mais de que os caboverdeanos. Nem por isso, eles acham que são mais africanos ou europeus do que nós ou culturalmente dependente dos colonialistas só porque o crioulo da Guiné não é oficializado. Vou fazer uma pequena adaptação do crioulo guineense para o crioulo caboverdiano mas com o Alfabeto Português:

Crioulo da Guiné:
  • Baga baga ka ta kata iagu, ma i ta masa lama
  • Baka ki ka ten rabu, Deus ta banal
  • Baka misti korda, i ka tenel, kabra tenel, tok i na rasta
  • Bardadi i suma malgeta: i ta iardi
  • Bariga i ka ta kosadu ku laska di kana
  • Bariga ka fila ku arus, ki-fadi miju
  • Bariga pode debu o debu ma bu ka ta toma faka bu rumpil
  • Bianda di kaleron ka ten dunu
  • Bianda sabi ka ta tarda na kabas
  • Bunitasku di iagu salgadu i bunitu, ma i kansadu bibi
  • Bu purba liti, bu pidi baka
  • I ka ten sabi ku ka ta kaba
  • Kabra tene barba, ma baka ki si garandi
Crioulo de Cabo Verde:
  • Baga-baba ca ta cata agu, más é ta massa agu;
  • Baca qui ca ten rabo Deós ta banal;
  • Baca méste corda, é ca tenel, cabra tenel, é ca ta rastal;
  • Verdade é sima malguéta: é ta ardi;
  • Bariga ca ta cossado cu casca de cana;
  • Bariga ca fila cu arrós, qui fâri cu midjo;
  • Bariga pode duebu ó duebu ma bu ca ta toma faca pa bu rompil;
  • Bianda de calaron ca ten donu;
  • Bianda sabi ca ta tarda na cabas;
  • Bunitesa de agu salgadu é bunito, ma é cansado bêbi;
  • Bu purba lête, bu pide baca;
  • Ca ten sabi qui ca ta caba
  • Cabra teni barba ma é baca que é si grande

Não vou ser anti-patriota, "Katxor di dos pé, catchor de dós pé" ou agente do colonialismo só porque não concordo com a política da oficialização do crioulo.

*começaram a falar o crioulo como os caboverdeanos: mistura do português com a língua indígenas dos escravos

mrvadaz 20090709

12 comentários:

Redy Wilson Lima disse...

Amigo... precisas de ler um pouco mais de história.

Et disse...

Bon... komu dja N odja ma MRVADAZ kre... Ten un livrinhu di Antonio Carreira, un di kes primeru storiador Kauverdianu, livrinhu so pamodi el ten menus di 100 pajina. Na pajina 14, propõe 3 ipotesis...
Ago, era bon si tentaba traduzi es "provérbius" pa portuges!
O Mrvadaz fala un krioulu...
kumprimentus

Et disse...

...ipotesis di "o surto do crioulo. Hipóteses"

mrvadaz disse...

Caro Redy,
Obrigado pelo conselho, reparei que que cometi um erro durante a digitação do texto, não foi pela total ignorância... Continuo a ler histórias para ter conhecimentos e principalmente para não acreditar naqueles que se acham donos da história. Está corrigido! Infelizmente sobre a nossa história posso lhe garantir que já li mais de 85% dos documentos publicados, olha que não são muitos. Sugeres mais alguma coisa?
Grato pela atenção,
mrvadaz

mrvadaz disse...

Caro Etelvino,

Infelizmente, chegaste muito atrasado. Do António Carreira li todas as obras publicadas. Para não prolongar mais vou definir-lhe a palavra ADAPTAÇÃO: acção de adaptar ou adaptar-se, acomodação; tornar apto; Fazer que uma coisa se combine convenientemente com outra; acomodar, apropriar.

Dá para perceber, que não leste correctamente o que escrevi ou que não percebes o significado de certas palavras.
Caso tenhas dito que os provérbios estão mal adaptados, humildemente diria que assumo as minhas limitações mas dizer que falo um crioulo...hehehe tem muita piada para quem nasceu, cresceu e viveu no interior da ilha de Santiago. Não te preocupes porque " Lobu ka ta fri, torna ku sambarku ". Aposto que não sabes o significado desta frase, caso contrário diga-o aqui publicamente! Afinal falo um crioulo...

Para já os meu cumprimentos ou kumprimentus, tanto faz.

mrvadaz

Redy Wilson Lima disse...
Este comentário foi removido pelo autor.
Et disse...

Caro,
Li e achei interessante os provérbios que publicou nos dois crioulos.... outro, falei em TRADUÇÃO daqueles provérbios para a Língua Portuguesa(...). Claro, pensando que nos leitores portugueses...
ADAPTAÇÃO??
Pode até conhecer todas as obras publicadas por este ilustre historiador foguense que é AC. Ler ka nada... prende ki e tudu.
Cofirmou aqui que fala um crioulo, o do interior de Santiago. Portanto, "un crioulo". Embora eu não tenha querido dizer apenas isso no comentário anterior. Depreende-se.
1. "Lobu ka ta fri, torna ku sambarku ". Não conhecia este Provérbio, mas o importante é que passei a conhecer... porque acabei de ver o significado de "sambarco" na obra prima de Armando Napoleão R. Fernandes. Extraído o significado,pa N fla Nho ma sanpe ka ta anda ku sanbarku".

Ago, mas un koxi di Kauverdianu :Pa konstrui i valariza tudu kriolu ki ta papiadu na Kauverdi, di Norti te kanba na Sul, Nho korda-m na sonu.
Mi N sta li pa N valoriza (o pa N djuda valoriza) nha/nos língua, O kauverdianu.
Se me permita, mantnha di Kauverdi

mrvadaz disse...

P.S. Não é preciso traduzir estes provérbios para Pt porque estão na internet, vou só disponibilizar o link

mrvadaz disse...

Karu Et,

Oxi pa purmeru bes nsta ben mostrau nha doti di kriolu. Bu ten razon na fla ma lê é ka nada, ami també nta konkorda pamodi ka ta inportan ten biblioteka mas sin sabi konteúdu di biblioteka. Kombersa ou papia ku nhô é interesanti pamodi pon ta peskisa un senas ki nka sabia. Nha kriolu dxa komesa fika portuuesadu (hehehe), mas é normal. Ami tb nta studa kriolu, sima nflaba nta volta a ripiti, nunka nfoi y nen nka ta ser kontra kriolu nunka mas sin nka ta konkorda ku polítika di ALUPEC, só isu. A seriu k nka staba ta ntendi kusé k bu kria fla ma nta papia un kriolu..., sen bai pa detalhis nkre flau ma mi nten konsiensia ma existi 9 varianti di nos kriolu y ken sabi ta bai ser 10 ora ki nleba nha familias pa la.

Na medida ki " Sampe ka ta anda ku sabarku", nkre fla nho ma "SAMPÉ KA TA SALTA KAMINHU GRANDI".

Enfin nkre fla nho ma nfika kontenti pamodi nhu ter aseitadu nha disafiu y fla nho també me ku humildadi ki nu ta prendi ma:

.Sen pé pari ku pé, ku pé pari sen pé;
.Surupu n'apu;
.Uás-uás kan-kan rabu tan;
.N'ó-n'ó ou maran'anha ku dxágui-dxágui;
.Txuba na mar, simentera na tera;

Y por últimu nta flau: "Antis di sol kanba bai na pé di nburla bu koba, tra tres padaz di raiz pa nascer di sol y tres padás di raís pa kambar di sol. Bai na matu babosa bu kebra un rabu na mó y otu na txon, ti ki dá seti na mó y seti na txon, panha tres karós di bosta mula bu mustura y fasi un fumador. Fuma kantu di kasa y bu poi un ponta sinsa baxu kalbesera kama, ninhun fitisera ou finadu ou alga-rixu ta meteu ku bu familias"

Keli é un pikenu rilatu di un konhesidu na nha zona, tb rilatu sta inkompletu, na otu ora nta mostrau el mas ilaboradu! Enfin nta spera ma nha textu ka ta foi xatu pa bu lê.

Aseita un abrasu ku alma Kabuverdianu di,

MRVADAZ

Et disse...

Karu,
Sobre este post está praticamente tudo dito. N gosta txeu, mesmu txeu, des ramedi tera ki Nho rejista - si rajistadu na língua purtuges el ta fika sima kenha ki pidi nasionalidadi - pa Nos Storia ku nos kultura ka kaba nau: "Antis di sol kanba bai na pé di nburla bu koba, tra tres padaz di raiz pa nascer di sol y tres padás di raís pa kambar di sol. Bai na matu babosa bu kebra un rabu na mó y otu na txon, ti ki dá seti na mó y seti na txon, panha tres karós di bosta mula bu mustura y fasi un fumador. Fuma kantu di kasa y bu poi un ponta sinsa baxu kalbesera kama, ninhun fitisera ou finadu ou alga-rixu ta meteu ku bu familias". Nha trabadju e le ku skrebe, pur isu, e ka pode ser xatu ki fari kansadu... mas N ka ta fra pamode "frida na rostu ka ta mostradu!"
Aseta mantenha di Kauverdi.

mrvadaz disse...

Karu Et,

Peranti "frida na rostu ka ta mostradu" dxan munhi-munhi y dxan xinta pamodi nha stangu parsen ma inda sta mesti ser sustidu. Ora ki parsi un bokadu di li, un bokadu di la, nta panha y agradesi. Poku a poku nu ta intxi taxu.
Hehehe, ku nha pé pisadu y galanti sima sabanbuku berdi, trankadu nes kostela ma kankaran seku, nta bai na pasu baka.

Seta nha nha abrasu

mrvadaz

Anónimo disse...

Boa noite, gostava de aprender mais palavras em crioulo da guiné e uma tradução para português das expressões que aqui têm seria muito útil. Obrigado